Koppen zonder hoofdpijn – 5 tips voor een goede kop

Als je iets schrijft, zet je er een titel boven. Dat is de kop. Maar wat is nou een goede kop?

Koppen zie je overal – in persberichten, in kranten, bladen en andere tijdschriften. Blogs hebben ook een kop, net als wetenschappelijke publicaties, beleidsnota’s, jaarverslagen, memo’s en andere zakelijke teksten.

De kop is belangrijk, want die trekt de aandacht en informeert je over het onderwerp van de tekst. Eigenlijk is de kop de weergave van wat het allerbelangrijkst is in je tekst. Dat informeren geldt trouwens ook voor tussenkoppen, die korte regeltjes boven een alinea. Veel mensen scannen alleen de tussenkoppen. Dus moet je ook die zorgvuldig kiezen, zodat je lezer de strekking van de tekst snel begrijpt.

Waaraan herken je een goede kop?
Bijvoorbeeld hieraan:

• kort en krachtig: Slagveld Jemen (voorpagina Volkskrant 7 juli 2018)
• bevat de essentie: Wie groen wil zijn, moet pijn lijden (voorpagina Volkskrant 11 juli 2018)
• maakt nieuwsgierig: Hoelahoepen en anale seks (Volkskrant 7 juli 2018 pagina 82)
• bevat een nieuwsgierig makend citaat: Rutte: ‘Zou ik ooit nog verliefd worden?’ (geen echte kop, die heb ik zelf verzonnen)
• bevat een tegenstelling: Goed fout in het AMC (artikel over de registratie van fouten en bijna-ongevallen)
• klinkt lekker: Vaten met een vetkuif (medisch artikel over cholesterolverlaging).

 

En wat is een slechte kop?
Een slechte kop herken je bijvoorbeeld aan:

• te lang: Resultaten onderzoek naar effectiviteit interventiemethodes bij het verbeteren van de schoolprestaties bij moeilijk opvoedbare jongeren tussen de twaalf en achttien jaar
  
• foute humor, al dan niet expres: Homoclub op zoek naar pot met geld
• onduidelijk: Smokkel ontdekt in oude atlassen (wordt er gesmokkeld met of in oude atlassen, of is door het bestuderen van oude atlassen duidelijk geworden dat er vroeger gesmokkeld werd?)
• nietszeggend: Medische zaken en de asielprocedure – het rapport van de Commissie-Smeets.

Op de achterkant van het blad Onze Taal staan altijd prachtige voorbeelden van koppen die onbedoeld heel grappig zijn.

5 tips voor een goede kop

Tip 1: scan je tekst. Welke woorden maken iets in je los, welke zijn essentieel voor het verhaal? Gebruik deze woorden (of synoniemen) in de kop.

Tip 2: gebruik een werkwoord in je kop. Dat geeft een actief effect en je weet wie wat doet. Sommigen vinden trouwens dat er altijd een werkwoord in de kop moet staan.

Tip 3: maak de kop kort en krachtig. Dat werkt altijd het beste. Als je meer informatie wilt geven, gebruik dan een aanvullende regel. Staat zo’n regel boven de kop, dan noem je dat een chapeau (Frans voor hoed) en staat hij onder de kop, dat heet het onderkop (of ondertitel, subkop).

Tip 4 geen inspiratie? Vraag iemand anders een kop te bedenken. In de kranten- en tijdschriftenwereld is dat al gebruikelijk – daar werken speciale ‘koppenmakers’. De ander heeft meer afstand tot de tekst en dat kan een voordeel zijn.

Tip 5: nog steeds geen inspiratie of is er geen hulp in de buurt? Doe dan dit creatieve oefeningetje met associaties.
– Kies een woord dat met het onderwerp van je tekst te maken heeft. Of prik lukraak een woord uit de krant of uit het woordenboek.
– Schrijf de eerste drie associaties op met dat woord. Niet lang nadenken, gewoon het allereerste noteren wat je te binnen schiet.
– Maak dan op elk van die drie woorden weer drie associaties.
– Nu heb je twaalf woorden. Kun je hier een kop van maken? Of misschien wel twee of drie? Gewoon proberen!
Lukt het nog niet, bedenk dan dat je wel iets heel nuttigs hebt gedaan: creatief denken en associëren. Zo komt je vrolijke vrije geest weer op gang. Dikke kans dat je nu (of straks) voldoende afstand hebt tot je tekst zodat je toch een goede kop kunt verzinnen.

Veel succes!

Kom je er niet uit en krijg je toch hoofdpijn van het koppen? Neem even contact op met Redactieprofs. We helpen je graag verder.