Infographics: hoe zet je ze goed in?

Wat maakt het verschil tussen een leuk plaatje en een infographic die écht informatie overbrengt? Redactieprof Marleen laat je in drie stappen meedenken over het succesrecept.

Graag weinig tekst? Geen probleem. Je kunt je boodschap prima overbrengen met een combinatie van tekst en beeld. Infographics, mits goed ingezet, zijn heel effectief. Is er een succesrecept? Infographics vinden steeds meer toepassingen. Toch zie je ook heel wat plaatjes voorbijkomen die er helemaal niet in slagen de boodschap te verhelderen. Je blik dwaalt erlangs en hup, voor je het weet heb je doorgeklikt of de bladzij omgeslagen. Weg aandacht! Wat maakt nou het verschil tussen een leuk plaatje en een infographic die écht informatie overbrengt?

Infographics trekken de aandacht en helpen de lezer iets snel te overzien of te begrijpen. Elk zichzelf respecterend dagblad gebruikt ze, de Capitool-reisgidsen zijn er beroemd mee geworden en in digitale uitgaven zijn er veel interactieve infographics te vinden.

Met kleuren, vormen, icoontjes en illustraties trek je de aandacht van de lezer. Maar dat wil helemaal niet zeggen dat je lezer tot zich door laat dringen wat er nu eigenlijk staat. En dat was toch de bedoeling? Dus laten we eens in drie stappen nagaan hoe een lezer naar zo’n beeld kijkt.

1. Wat trekt je aandacht?

Je blik wordt geleid door de afmetingen en kleur van elementen. Zoals de dikke vette onderstreepte koppen van De Telegraaf om aandacht schreeuwen, zijn het in infographics de grote onderdelen die als eerste opvallen. Daar identificeer je het hoofdonderwerp. De uitwerking van details zoek je vervolgens in de kleinere elementen, de grafische ‘tegenhangers’ van tussenkopjes en alinea’s.

2. Hoe interpreteer je de betekenis?

Een mens is een gewoontedier. Je ‘leest’ het beeld zoals je sinds de basisschool gewend bent om een tekst te lezen. Van boven naar beneden dus en van links naar rechts.

Beeldtaal en taal komen op vergelijkbare manieren bij ons binnen. Een goede infographic speelt in op dat gegeven. Hij moet je aandacht trekken, je moet in één oogopslag kunnen zien waar hij over gaat en hij moet logisch en duidelijk in elkaar zitten. Net als een goede tekst is een goede infographic een evenwichtige mix van verrassing (aandacht trekken) en voorspelbaarheid (logisch zijn).

 

3. Hoe komt de boodschap over?

Dat is nou precies de vraag waar het om draait. Hoe je succesvol de boodschap overbrengt bij je lezers, hangt samen met je doel, de doelgroep en de context. Geen standaardrecept dus, maar een kwestie van het kiezen en afstemmen van de ingrediënten van de infographic. Een veelgehoord advies als ‘zorg voor een tekst-beeldverhouding van 20-80%’ bijvoorbeeld hoeft helemaal niet te passen bij een wetenschappelijk onderwerp voor een wetenschappelijk publiek. Elke situatie vraagt weer om een andere ingrediëntenmix.

Wel zijn er vormen te onderscheiden. Infographics-specialisten als hoogleraar Jos van den Broek en trainer/adviseur Lex Linsen bijvoorbeeld hanteren een ‘journalistieke’ indeling: wat (pointers), waar (kaarten), wie (profielen), wanneer (tijdsbalken), hoeveel (grafieken) en hoe (schema’s).

Als tekstschrijvers denken we graag mee over het inzetten van infographics. Het overbrengen van een boodschap is immers ons vakgebied en daarvoor zetten we graag onze expertise in. We zijn gewend om diep in het onderwerp te duiken en door te vragen totdat we het helemaal begrijpen. We verplaatsen ons in de lezers en denken de infographic uit vanuit hun beleving en achtergrondkennis. Vervolgens stellen we in overleg met jou een briefing op voor illustrator en vormgever.

Toch nog een succesrecept!

Lees meer 0ver beeldtaal en/of  over de rol van begrijpelijkheid