6 schrijftips voor duidelijke teksten

Iemand wil iets van je en stuurt een tekst. Je leest zinnen als:

• De stichting heeft als taak het functioneren van de aangesloten scholen te optimaliseren, de kwaliteit te borgen en de beschikbare middelen doelmatig en efficiënt te besteden (wervende tekst school). Met de maatregelen wordt beoogd de vitaliteit van het gebied een impuls te verbeteren (bericht provincie).
• Duurzaamheid is in onze filosofie een belangrijk aandachtspunt (productbrochure technisch installatiebedrijf).

Ik hoop dat je er nog bent.

Waarom zijn veel teksten zo formeel en abstract geschreven? Daar zijn verschillende redenen voor:

• De schrijver denkt dat het zo hoort (‘Zo doen wij dat hier’).
• De schrijver is onzeker. Door gewichtig te schrijven, probeert hij die onzekerheid te maskeren.
• De schrijver weet niet zo goed wat hij wil zeggen. Vaag en afstandelijk schrijven is dan een uitkomst, omdat je dan van alles kunt bedoelen (en dus eigenlijk niets zegt).
• De schrijver is bewust onduidelijk. Politici en ambtenaren zijn daar grootmeesters in: re-alloceren (bezuinigen), dossier (onoplosbaar probleem), uitfaeren (de nek omdraaien).

Een tijd geleden meldde een onderneming in een persbericht dat zij van plan was ‘te investeren in vernieuwing’, ‘de productie te herstructureren’ en ‘de bezettingsgraad van de productiecapaciteit te optimaliseren’. En, o ja, er zouden 174 banen verdwijnen.

6 schrijftips voor concrete taal

 

1. Prikkel de lezer

Vergelijk onderstaande zinnen:

• Wij maken alle kadastrale of hypothecaire informatie rond het bezit van onroerend goed inzichtelijk.
• Wilt u weten wat de hypotheeksom van een huis is? Wat het kost om grond te kopen voor de aanleg van een nieuwe snelweg? Waar precies de grens van een stuk grond loopt? Wij maken al dit soort gegevens inzichtelijk.

Zin 1 is niet fout. Maar zin 2 is veel concreter: huis, snelweg, stuk grond. Ze is ook directer doordat je als lezer wordt aangesproken.

2. Schets een beeld

Een tekst komt tot leven als het beelden oproept. Vergelijk:

• De nieuwe machine heeft een grotere productiecapaciteit dan de huidige.
• Heb je met de huidige machine zes productiedagen nodig, met de nieuwe machine nog maar twee.

In de tweede zin wordt een voorbeeld gebruikt om de informatie concreet te maken. De lezer heeft daardoor precies voor ogen waar het om gaat.

3. Schrap nietszeggende woorden

Waarom schrijft iemand: ‘We kijken daarbij ook naar het aspect van technische prestaties’? ‘Het aspect van…’ maakt de zin alleen maar stroperig. Zo kennen we er meer: realisatie, component, element, het feit dat, zaken als… Smurfwoorden, noemen we die.

4. Schrijf begrijpelijk

Moeilijke of verouderde woorden zijn soms niet te vermijden. Leg ze dan uit of vermijd ze als het kan. Beruchte voorbeelden zijn: berichten (laten weten), daar (omdat), welke (die), onderhavig (deze, die, dat), zoals gesteld in… (zoals u in … kunt lezen).

Wees ook kritisch op vaktermen. Een zin als ‘Wij hebben uw bandbreedte verhoogd!’, is niet voor iedereen meteen duidelijk.

Een afsluiter als: ‘Onder dankzegging verblijven wij, hoogachtend…’ kom ik nog steeds tegen. Die kan echt niet meer.

5. Wees zuinig met voorzetsels

Voorzetseluitdrukkingen zijn door één woord te vervangen. Voorbeelden:

• als gevolg van: door
• ten aanzien van: over
• middels: met
• ten behoeve van: voor

Pas ook op met voorzetselophopingen:

Met veel interesse hebben wij kennis genomen van mondelinge tips van vele gasten inzake de maaltijden in ons bedrijfsrestaurant.

Een simpele ingreep en het wordt al een stuk begrijpelijker:

Veel gasten gaven tips over de maaltijden in ons bedrijfsrestaurant. We hebben hier geïnteresseerd naar geluisterd.

6. Schrijf positief

Positieve zinnen zijn duidelijker dan negatieve:

1. Wij kunnen de leveringskosten niet laten vervallen, tenzij u niet voor minder dan € 200,- heeft besteld (negatief).

Heeft u voor meer dan € 200,- besteld, dan hoeft u geen leveringskosten te betalen (positief).

2. In tegenstelling tot in de parkeergarage aan het Kruitplein kunt u voor onze deur niet gratis parkeren (negatief).

In de parkeergarage aan het Kruitplein kunt u gratis parkeren. Parkeert u bij ons voor de deur, dan moet u betalen (positief).

Concreter en beter leren schrijven? Bekijk ons aanbod van schrijftrainingen en -coaching.